ચીન પર પરાધીનતા અને બહિષ્કારની રાજનીતિ !

આ વાત માં કોઈ શંકા નથી કે ચીન આજે બીજા નંબર ની આર્થિક મહાસત્તા તરીકે વિશ્વનું નેતૃત્વ કરી રહ્યું છે. પરંતુ તેમાં પણ કોઈ શંકા નથી કે તેની વિસ્તૃત વિદેશ નીતિને કારણે, તેના તમામ પડોશીઓ સાથે સરહદ વિવાદ ચાલી રહ્યા છે. ભારત સાથે ચીનનો સરહદ વિવાદ ખૂબ જૂનો છે.તેમ છતાં પણ 1967 થી 2017 સુધી ભારત ચીન સરહદ પર શાંતિ પર બની રહી? પાછળ ના ઘણા વર્ષોથી સરહદ વિવાદ વધ્યા છે ..! ચીને ફક્ત અમારી સરહદ પર જ અતિક્રમણ કર્યું નથી. આર્થિક રીતે પણ,આપણા પર પ્રભુત્વ મેળવવાનો પ્રયાસ કર્યો છે.

શું તમે જાણો છો કેટલી મોટી ચીની કંપનીઓ ભારતીય સ્ટાર્ટઅપ્સમાં રોકાણ કરે છે ..? ડેટા અને એનાલિટિક્સ ફર્મ ગ્લોબલડેટાના અનુસાર, છેલ્લા ચાર વર્ષમાં ભારતીય સ્ટાર્ટઅપ્સમાં ચીનના રોકાણમાં 12 ગણો વધારો થયો છે. 2016 માં આ સ્ટાર્ટઅપ્સમાં ચીની કંપનીઓનું રોકાણ US 381 મિલિયન યુએસ (આશરે 2,800 કરોડ) હતું જે વર્ષ 2019 માં વધીને 4.6 અબજ ડોલર (આશરે 32 હજાર કરોડ રૂપિયા) થઈ ગયું છે. ચીને અનેક ભારતીય કંપનીઓમાં રોકાણ કર્યું છે, જેમાં સ્નેપડીલ, સ્વિગી, ઉદયન, જોમાટો, બિગ બાસ્કેટ, બીજુ, દિલ્હીવેરી, ફ્લિપકાર્ટ, હાઇક, મેકમેરાટ્રીપ, ઓલા,ઓયો પેટીએમ, પેટીએમ મોલ, પોલિસી માર્કેટ લીડર જેવી કંપનીઓ નો સમાંવેશ થાય છે.
ગ્લોબલડેટા અનુસાર, ભારતમાં 24 ભારતીયમાંથી 17 સ્ટાર્ટઅપ્સ, ચીનની અલીબાબા અને ટેન્સન્ટ જેવી કંપનીઓ કોર્પોરેટ રોકાણો કરી રહ્યા છે. અલીબાબા અને તેની સહયોગી કમ્પનીએ પેટીએમ, સ્નેપડીલ, બિગબેસ્કેટ અને ઝોમેટોમાં 2.6 બિલિયનનું રોકાણ કર્યું છે. જ્યારે ટેન્સેન્ટે ઓલા, સ્વિગી, હાઇક, ડ્રીમ 11 અને બાયજુ (બીવાયજેયુ) જેવા પાંચ યુનિકોર્નમાં 2.4 અબજ યુએસ ડોલરથી વધુનું રોકાણ કર્યું છે. આ સ્ટાર્ટઅપ્સની કિંમત એક અબજ ડોલર અથવા વધુ છે.

ગ્લોબલડેટાના ચીફ વિશ્લેષક કિરણ રાજના જણાવ્યા મુજબ, ગયા વર્ષ દરમિયાન ચીન સાથે તણાવ ન હોવાને લીધે ભારતીય બજારમાં ચીન ખૂબ ટૂંકા ગાળામાં વિકસ્યું છે અને ભારતીય ટેક સ્ટાર્ટ એપ્સ પર મોટો દાવ લગાવ્યો છે. તે પણ એકદમ ફાયદાકારક સાબિત થયું છે. એક અંદાજ મુજબ,ચીન 1 બિલિયન કરતા વધારેની 30 સ્ટાર્ટ-અપ કંપનીઓમાંથી 18 માં ચીનનો મોટો હિસ્સો છે. ઇકોનોમિક ટાઇમ્સમાં છપાયેલા સમાચારો અનુસાર દેશના સ્ટાર્ટઅપ્સમાં રોકાણ કરનારા અન્ય મોટા ચીની રોકાણકારોમાં મેટુઆન-ડિનપિંગ, દીદી ચોક્સિંગ, ફોસૂન, શુનવેઇ કેપિટલ, હિલહાઉસ કેપિટલ ગ્રુપ અને ચીન-યુરેશિયા આર્થિક સહકાર ભંડોળનો સમાવેશ થાય છે. ભારતના ટોચના 30 યુનિકોર્નમાંથી 18 (સ્ટાર્ટઅપ્સ જેની કિંમત 1 અબજ ડોલર છે) ચીની ફંડ્સ અને ટેકનોલોજી દ્વારા ચલાવવામાં આવે છે. આ વર્ષે ફેબ્રુઆરીમાં પ્રકાશિત થયેલા અહેવાલમાં, ચાઇના ના ફંડ દ્વારા ફંડ પૂરું પાડવામાં આવેલા 92 મોટા સ્ટાર્ટઅપ્સની સૂચિ આપવામાં આવી છે. વ્યૂહાત્મક રોકાણો દ્વારા ભારતીય ઉદ્યોગો સાથે સંકળાયેલી અગ્રણી ચાઇનીઝ કંપનીઓ અલીબાબા, ટેન્સન્ટ અને બાઇટડેન્સ છે. એકલા અલીબાબા ગ્રૂપે બિગ બાસ્કેટ ($ 250 મિલિયન), પેટીએમ ડોટ કોમ (400 મિલિયન ડોલર), પેટીએમ મોલ ($ 150 મિલિયન), ઝોમેટો (200 મિલિયન ડોલર) અને સ્નેપડીલ (million 700 મિલિયન) માં વ્યૂહાત્મક રોકાણો કર્યા છે.

વર્ષ 2008 માં વિશ્વની અર્થવ્યવસ્થા નબળી પડી હતી ત્યારથી ચીનના અર્થતંત્રમાં જબરદસ્ત તેજી જોવા મળી છે. યુ.એસ.ના અર્થતંત્રથી વિપરિત, ચીને મધ્ય પૂર્વ અને અફઘાનિસ્તાન-પાકિસ્તાનમાં આતંકવાદીઓને મદદ કરીને પૈસા કમાયા હતા. તાજેતરનાં વર્ષોમાં, વિશ્વના લગભગ દરેક દેશએ ચીન સાથેના તેના સંબંધોને વધુ મજબૂત બનાવ્યા છે. ઉભરતી વૈશ્વિક શક્તિમાં ભારત પણ મહત્વનું પદ ધરાવે છે, તેથી તેણે ચીન સાથેના તેના સંબંધોને પણ મજબૂત બનાવ્યા.ચીન અન્ય દેશોની અર્થવ્યવસ્થામાં ઘણી રીતે દખલ કરે છે. પછી ભલે તે સીધા અથવા અન્ય દેશના તકનીકી અને ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર ક્ષેત્ર દ્વારા જ કેમ ન હોય. ચીને ભારતમાં સત્તાવાર રીતે 2.34 અબજ ડોલરનું રોકાણ કર્યું છે. પરંતુ કેટલાક નિરીક્ષકો અને નિષ્ણાતો કહે છે કે ચીને ભારતમાં આનાથી પણ વધુ નાણાંનું રોકાણ કર્યું છે. તેમના મતે આ રકમ 6 અબજ ડોલરથી વધુ છે. જ્યારે કેટલાક તેને 8 અબજ ડોલર થી પણ વધુ નું કહે છે.

ગૂગલ સર્ચ ચાઇનીઝ મૂડીરોકાણ અંગે, તે સ્પષ્ટપણે જણાવે છે કે ચીને ભારતના પ્રારંભમાં ખૂબ નાણાંનું રોકાણ કર્યું છે.
ચીનના જનરલ એડમિનિસ્ટ્રેશન ઓફ કસ્ટમ્સના જણાવ્યા અનુસાર, 2019 ના 11 મહિનામાં એટલે કે જાન્યુઆરીથી નવેમ્બર સુધીમાં ચીનથી ભારતની નિકાસની કુલ રકમ 68 અબજ ડોલર હતી જ્યારે આયાતનું પ્રમાણ 16.32 અબજ નું હતું. એટલે કે, ચીન અને ભારત વચ્ચેના આ વેપારમાં 51.62 અબજ ડોલરનું રોકાણ ચીનના પક્ષમાં થયું હતું.

કેર રેટિંગ્સની વાત કરીએ તો, ચીનથી ભારતની આયાત વર્ષ 2016 થી 2019 ની વચ્ચે 4.48ટકાના દરે વધ્યો છે, જ્યારે ચીનમાં 23% ની વૃદ્ધિ જોવા મળી છે. જો છેલ્લા પાંચ-છ વર્ષમાં જોવામાં આવે તો, ચીન એકમાત્ર દેશ છે કે જેણે ભારતના ઘણા સ્ટાર્ટઅપ્સમાં નાણાંનું રોકાણ કર્યું છે. વેન્ચર ઈન્ટેલિજન્સના અહેવાલ મુજબ, ચીને 2015 થી 2019 સુધીમાં ભારતના સ્ટાર્ટઅપ્સમાં 5.5 અબજ ડોલરનું રોકાણ કર્યું છે.

ચીન અને ભારતના ઉદ્યોગિક સંબંધો ઘણા મજબૂત છે. ડન અને બ્રેડશીટ અનુસાર, ચીને ભારતમાં 68% જથ્થાબંધ દવાના વેપારમાં મદદ કરી છે. હાલના સરહદ વિવાદને કારણે ઘણા ભારતીય ઉદ્યોગપતિઓ દવાઓમાં વપરાતા કાચા માલને કલીયરિંગ કરવા માટે અટવાયેલા છે, જેની ઉદ્યોગ મંત્રાલયને ફરિયાદ કરવામાં આવી છે. જ્યારે ઇલેક્ટ્રોનિક્સમાં આ ભાગ 43.2% છે. ચીને ભારતને કપડાંના બજારમાં 27% અને ઓટો સહાયક બજારમાં 8.6% ની મદદ કરી છે. આ દિવસોમાં વિશ્વભરમાં ઇલેક્ટ્રિક વાહનોની માંગમાં વધારો થયો છે. ચીને પણ તેમાં 70 ટકા હિસ્સો હસ્તગત કરી લીધો છે.

વિદેશી સંબંધો અંગેની અમેરિકન થિંકટેંક કાઉન્સિલની નિષ્ણાત એલિસા આયર્સે તાજેતરમાં જ લખ્યું છે કે, જો ચીનના પ્રભાવને કાબૂમાં લેવો હોય તો તેના મૂડી રોકાણ પર નજર રાખવી જોઈએ. વિદેશી રોકાણોની સમિતિ (સીએફઆઇયુએસ) યુ.એસ. માં કરે છે તે જ વસ્તુ.
ભારત અને ચીન વચ્ચે મોટા પાયે વ્યાપારિક સંબંધ સ્થાપિત થયા છે. બંને દેશો બ્રિક્સના સભ્યો છે અને ચીનની પહેલથી શરૂ થયેલ એશિયન ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર ઇન્વેસ્ટમેન્ટ બેન્ક (એઆઈઆઈબી) માં ભારતની મૂડી બીજા નંબરે છે. ભારત તાજેતરમાં શાંઘાઈ સહકાર સંગઠનનો સભ્ય પણ બન્યો છે.
ચીની સહયોગની મોટાભાગની પ્રવૃત્તિઓ 2014 પછી શરૂ થઈ છે.હવે તે કહેવું વધુ યોગ્ય રહેશે કે 2014 પછી, ચીન સાથેનો વેપાર એકતરફી બન્યો. ચીનથી આયાત વધારે છે અને નિકાસ ઓછી છે. તે આ વર્ષ સુધીમાં ભારતમાં ચીનનું કુલ રોકાણ1.6 અબજ ડોલર હતું. મોટાભાગનું રોકાણ ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરમાં હતું જે ચીની સરકાર દ્વારા ચાલવામાં આવે છે.આવતા ત્રણ વર્ષમાં આ રોકાણ પાંચ ગણો વધીને લગભગ 8 અબજ ડોલર નું થયું છે. રોકાણમાં નોંધપાત્ર પરિવર્તન એ બજાર દ્વારા સરકારી કાર્યક્રમોથી દૂર જવાનું હતું, જે ચીનની ખાનગી ક્ષેત્રની વ્યૂહરચના હતી. વાસ્તવિક રોકાણ ની જાણકારી સરકારી ડેટાથી મળતી નથી. ખાસ કરીને ખાનગી ક્ષેત્રના રોકાણની જાણકારી નથી. એક તો ટેક ક્ષેત્રની તમામ કંપનીઓના આંકડા ઉપલબ્ધ નથી, બીજો તે છે કે સિંગાપોર વગેરે જેવા ત્રીજા દેશમાં જે રોકાણ આવે છે તેનો ઉલ્લેખ પણ કરવામાં આવતો નથી.

આજે, ભારતની વાસ્તવિક સત્યતા એ છે કે, ચીનનો વેપાર મહાનગરથી માંડીને ગ્રામ્ય વિસ્તારો અને નગરો સુધી ફેલાયેલો છે.
ભારતીય અર્થતંત્રનો ભાગ્યે જ કોઈ ક્ષેત્ર એવો છે કે જ્યાં ચીની ચીજોની દખલ ન થાય ..? સંરક્ષણ ઉપકરણોથી લઈને હાલના કોરોના રોગચાળા સાથેના વ્યવહાર સુધી,આપણે થોડા દિવસો પહેલા ચીન પર નિર્ભર હતા, પછી ભલે તે પરીક્ષણ કીટ હોય અથવા પીપીઈ કીટ અથવા વેન્ટિલેટર. (હવે આપણે આપણા દેશમાં પણ આ ચીજોનું ઉત્પાદન મોટા પાયે કરવાનું શરૂ કર્યું છે) કોરોના રોગચાળાને પહોંચી વળવા માટે બનાવવામાં આવેલા પીએમકેર ફંડને 9678 કરોડ મળ્યા છે જે ચીન સાથે જોડાયેલા છે?

કોંગ્રેસના પ્રવક્તા અભિષેક મનુ સિંઘવીએ આરોપ લગાવ્યો છે કે ચીની કંપનીઓએ પીએમ કેર ફંડમાં 9678 કરોડ રૂપિયા દાન આપ્યા છે, જેમાંથી સાત કરોડ રૂપિયા હુઆવેઇ દ્વારા આપવામાં આવ્યા છે જે ચીની આર્મી પીએલએના છે. પેટીએમએ સો કરોડ, ઓપ્પોએ એક કરોડ, શાઓમીએ 15 કરોડ અને ટિક ટોકે 30 કરોડ આપ્યા છે. આ સમાચાર અનેક ન્યૂઝ વેબસાઇટ પર ઉપલબ્ધ છે.
પરંતુ લદ્દાખ પ્રકરણથી દેશમાં ચીની ચીજોનો બહિષ્કાર કરવાની ઝુંબેશ ચાલી રહી છે. આવા અભિયાનોને લોકોનો ભાવનાત્મક સમર્થન મળે છે, પરંતુ વ્યવહારિક રીતે તેમાં કોઈ તાકાત નથી હોતી. મોટેભાગે આવી ઝુંબેશ આત્મઘાતી થાય છે.આપણે ભૂલીએ છીએ કે આવુ કૃત્ય કરીને,આપણે ચીન તેમજ ભારતીય ઉદ્યોગો ને પણ નુકસાન કરી રહ્યા છીએ.તેની અસર જથ્થાબંધ બજારોમાં જોવા મળી રહી છે.
ભારત સરકાર ના માહિતી અને ટેકનોલોજી મંત્રાલયે 29 જૂન, 2020 ના રોજ જારી કરેલા આદેશ અનુસાર, ભારતમાં ડેટા ગોપનીયતા અને રાષ્ટ્રીય સુરક્ષાને ટાંકીને 59 ચાઇનીઝ મોબાઇલ એપ્લિકેશનો પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો છે. જેમાં લગભગ 120 કરોડ વપરાશકર્તાઓ સાથેના સૌથી લોકપ્રિય, ટિક ટોકનો પણ સમાવેશ થાય છે. (ટીક ટોક, જેણે પીએમ કેર ફંડમાં 30 કરોડ રૂપિયા દાન આપ્યા છે) જ્યારે આ વર્ષે 17 માર્ચે ભાજપના સાંસદ સુભાષ સરકારે લોકસભામાં ગૃહ મંત્રાલયને લેખિત પ્રશ્ન પૂછ્યો હતો કે શું યુએસ ગુપ્તચર વિભાગની સરકાર પાસે આવી કોઈ વિનંતી છે? એવું જાણવા મળ્યું છે કે ટિક ટોકના ઉપયોગથી ભારત પર નકારાત્મક અસર પડી રહી છે ..? અને તેના પર પ્રતિબંધ મૂકવાની કોઈ યોજના છે ..? ત્યારે ગૃહ રાજ્યમંત્રી કિશન રેડ્ડીએ કહ્યું કે ટિક ટોક પર પ્રતિબંધ મૂકવાની કોઈ યોજના નથી. તો પછી શું થયું કે અચાનક જ સુરક્ષાના કારણોસર આટલી બધી ચીની એપ્સ પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો ..?
ભારત સરકાર ડેટા ચોરીમાં વધુ કુશળ એવી મોબાઇલ કંપનીઓ નહીં પણ એપ્લિકેશનો પર હુમલો કરનાર છે.
આ એપ્સ પર પ્રતિબંધ મૂકીને ચીનને કેટલું નુકસાન થશે, તે હવે જોવું રહ્યું ..? જ્યારે પેટીએમ જેવી એપ્લિકેશનો પર કોઈ પ્રતિબંધ નથી જેણે ભારતીય અર્થવ્યવસ્થામાં તેમના મૂળિયા જમાવી દીધા છે ..?
ચીન એક લુચ્ચો દેશ છે, ભારત આ 1962 થી જાણે છે. પરંતુ હવે એવો પ્રચાર કરવામાં આવી રહ્યો છે કે, દોસ્તીની આડમાં ચીને છેતરપિંડી કરી … જ્યારે મોદી વડા પ્રધાન તરીકે સૌથી વધુ વખત ચીનની મુલાકાત લઈ ચૂક્યા છે. આંતરરાષ્ટ્રીય મંચો પર તેઓ શી ઝિનપિંગને 18 વાર મળ્યા છે. અને લગભગ દરેક બેઠકમાં ભારતીય ઉદ્યોગપતિઓનું એક પ્રતિનિધિમંડળ તેમની સાથે રહેતું. ગુજરાતના મુખ્યમંત્રી ચીનના ગુણો ગાતા હતા. શું કોઈ બીજેપી સિવાય ના વડા પ્રધાને ક્યારેય ચીન સાથે આવી નિકટતા રાખી છે? જે લોકોએ ચીન ને માથા પર ચડાવ્યું છે .. તે ખૂબ જ ખરાબ કાર્ય કરી રહ્યા છે.
સરહદ પર સૈન્ય સ્તરની વાટાઘાટો ચાલી રહી છે. અને આપણે આશા રાખવી જોઈએ કે આવામાં પોતાના આર્થિક હિતોને ધ્યાનમાં રાખીને, ટૂંક સમયમાં આ વિવાદનો કોઈ નિરાકરણ આવે..?