રોજગાર, આવાસ, સાક્ષરતા સ્તર, સ્થળાંતર પેટર્ન અને શિશુ મૃત્યુદર જેવા ડેટા અપડેટ કરવામાં વિલંબ થાય છે. આ તમામ આંકડાઓ વસ્તી ગણતરી દરમિયાન મેળવવામાં આવે છે. આંકડા અને કાર્યક્રમ અમલીકરણ મંત્રાલયના એક વરિષ્ઠ અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે ૨૦૧૧ની વસ્તી ગણતરીના ડેટાનો ઉપયોગ સરકારી ખર્ચના અંદાજ માટે કરવામાં આવી રહ્યો છે. અન્ય બે સરકારી અધિકારીઓએ જણાવ્યું હતું કે વિલંબ મોટાભાગે વસ્તી ગણતરી પ્રક્રિયાને ફાઇન-ટ્યુન કરવા અને ટેક્નોલોજીની મદદથી તેને ફૂલપ્રૂફ બનાવવાના સરકારના નિર્ણયને કારણે થયો હતો. ગૃહ મંત્રાલયના અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે મોબાઇલ ફોન એપ્લિકેશન પર વસ્તી ગણતરીના ડેટા એકત્રિત કરવા માટે ઉપયોગમાં લેવાતા સોફ્ટવેરને હાલના ડેટાબેઝ સાથે સિંક્રનાઇઝ કરવું પડશે. આ કામમાં સમય લાગી રહ્યો છે. મુખ્ય વિપક્ષી કોંગ્રેસ પાર્ટી અને વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના ટીકાકારોએ સરકાર પર ૨૦૨૪ માં થનારી રાષ્ટ્રીય ચૂંટણીઓ પહેલા બેરોજગારી જેવા રાજકીય રીતે સંવેદનશીલ મુદ્દાઓ પર ડેટા છુપાવવા માટે વસ્તી ગણતરીમાં વિલંબ કરવાનો આરોપ મૂક્યો છે. કોંગ્રેસના પ્રવક્તા પવન ખેરાએ કહ્યું, “આ સરકારે ઘણી વખત ડેટા સાથે તેની ખુલ્લી હરીફાઈ દર્શાવી છે. અમે જોયું છે કે કેવી રીતે મોદી સરકારે રોજગાર, કોવિડ મૃત્યુ વગેરે જેવા મહત્વપૂર્ણ મુદ્દાઓ પર મહત્વપૂર્ણ ડેટા છુપાવવાને પ્રાથમિકતા આપી છે.” તે જ સમયે, સત્તાધારી ભારતીય જનતા પાર્ટીના રાષ્ટ્રીય પ્રવક્તા ગોપાલ કૃષ્ણ અગ્રવાલે કોંગ્રેસની ટીકાને ફગાવી દીધી હતી. તેમણે કહ્યું, “હું જાણવા માંગુ છું કે તેઓ કયા આધારે આ વાત કરી રહ્યા છે. સામાજિક માપદંડ શું છે જેના આધારે નવ વર્ષમાં અમારું પ્રદર્શન તેમના ૬૫ વર્ષ કરતા ખરાબ છે?”
ભારત આગામી બે મહિનામાં વિશ્વનો સૌથી વધુ વસ્તી ધરાવતો દેશ બની જશે
