વીમા કંપનીઓ સામે સૌથી વધુ ગ્રાહક ફરિયાદ

ગયા વર્ષે દેશભરમાં વિવિધ ગ્રાહક ફોરમમાં વીમા કંપનીઓ સામે સૌથી વધુ ફરિયાદો થઈ હતી. તમામ ગ્રાહકો ફરિયાદોમાંથી આશરે ૨૧.૧૮ ટકા ફરિયાદો વીમા કંપનીઓ સામે થઈ હતી, એમ આવા ડેટા મેળવનારી એક વ્યક્તિએ જણાવ્યું હતું.
રાષ્ટ્રીય, રાજ્ય અને જિલ્લા સ્તરે વર્ષ ૨૦૧૬-૧૭માં વીમા ક્ષેત્ર સામે ૩૫,૬૮૫ ફરિયાદો નોંધાઈ હતી, આમાંથી ૨૭,૩૧૩ અથવા આશરે ૭૫ ટકા ફરિયાદ કન્ઝ્યુમર કોર્ટમાં હજુ પણ પેન્ડિંગ છે. હાઉસિંગ ક્ષેત્રમાં બીજા ક્રમે સૌથી વધુ ફરિયાદ થઈ હતી. ગયા વર્ષે આ ક્ષેત્ર સામે ૨૩,૧૮૫ ગ્રાહક ફરિયાદ થઈ હતી, જેમાં હજુ સુધી માત્ર ૬,૩૧૯ ફરિયાદનો નિકાલ થયો છે. આ ઉપરાંત બેન્કિંગ અને વીજળી ક્ષેત્ર સામે અનુક્રમે ૧૪,૯૪૦ અને ૧૩,૦૧૧ ફરિયાદ થઈ હતી.નિષ્ણાતોએ જણાવ્યું હતું કે કન્ઝ્યુમર ફોરમમાં જજ અને સભ્યોના અભાવને કારણે ગ્રાહક ફરિયાદનો ઝડપથી નિકાલ થતો નથી. ગ્રાહક બાબતોના વિભાગના અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે મોટાભાગની જગ્યાઓ રાજ્યોએ ભરવાની છે, કારણ કે મોટાભાગની જગ્યા રાજ્ય અને જિલ્લા કમિશનરની છે. અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે કન્ઝ્યુમર બાબતોનો વિભાગ સભ્યોની ઝડપી નિમણુક કરવા વારંવાર લેખિત રજૂઆત કરે છે. નજીકના ગાળામાં આ સ્થિતિમાં સુધારો થવાની ધારણા છે.અધિકારીએ વધુમાં જણાવ્યું હતું કે સુપ્રીમ કોર્ટની એક સમિતિ પણ છે, જે સ્થિતિ પર દેખરેખ રાખે છે અને જગ્યાઓ ભરવા માટે જરૂરી નિર્દેશ આપે છે. ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટીટ્યૂટ ઓફ પબ્લિક એડમિનિસ્ટ્રેશનના સેન્ટર ફોર કન્ઝ્યુમર સ્ટ્રડીઝના વડા સુરેશ મિશ્રાએ જણાવ્યું હતું કે ડિસ્ટ્રિક્ટ કોર્ટની કાર્યવાહી પણ સિવિલ કોર્ટની જેમ લાંબી બની છે. તેથી જિલ્લા ફોરમમાં એક કેસના નિકાલ માટે સરેરાશ ત્રણથી સાડા ત્રણ વર્ષનો સમય લાગે છે. જિલ્લા સ્તરે જજની સાથે કામગીરી કરતા બે સભ્યો ઘણીવાર કાનૂની પ્રક્રિયાની પૂરતી માહિતી ધરાવતા હોતા નથી.મિશ્રાના જણાવ્યા અનુસાર ગ્રાહોકની આશરે ૮૦ ટકા ફરિયાદો સર્વિસ ક્ષેત્ર અને ખાસ કરીને બેન્કિંગ, ઇન્શ્યોરન્સ, ટેલિકોમ અને હાઉસિંગ ક્ષેત્ર સામે હોય છે. મેડિકલ ઇન્ડસ્ટ્રીઝમાં પણ ઘણી ફરિયાદો મળી રહી છે.વીમા ક્ષેત્રમાં સામાન્ય રીતે બીજા પર વિશ્વાસ રાખીને પોલિસી ખરીદવામાં આવે છે અને તેનાથી ગ્રાહકો મુશ્કેલીમાં મૂકાય છે. આ ક્ષેત્રમાં સામાન્ય રીતે ગ્રાહકો પોલિસીને સમજ્યા વગર દસ્તાવેજ પર હસ્તાક્ષર કરતા હોય છે. ગ્રાહકોના પક્ષે માહિતીનો અભાવ હોય છે અને એજન્ટો સમગ્ર પોલિસીની માહિતી આપતા હોતા નથી. બેન્કિંગ ક્ષેત્રમાં મોટાભાગના ફરિયાદો ચેક બાઉન્સ અને વિલંબિત પેમેન્ટની હોય છે.રાજ્ય સ્તરે જોવામાં આવે તો ઉત્તરપ્રદેશમાં રાજ્ય અને જિલ્લા ફોરમમાં સૌથી વધુ પેન્ડિંગ કેસ છે. રાજસ્થાન અને મહારાષ્ટ્રમાં જિલ્લા ફોરમમાં આશરે ૩૦,૦૦૦થી વધુ કેસ પેન્ડિંગ છે.